Hoe kunnen we het historische orgelpatrimonium in Vlaanderen inschatten?

In opdracht van het Agentschap Onroerend Erfgoed voert Resonant een onderzoek naar het orgelpatrimonium in Vlaanderen. Het orgel is naast de menselijke stem zeer lang het enige aanvaardde instrument geweest binnen het christendom. Het historische orgel zoals we het vandaag kennen beslaat al gauw een tijdspanne van ca. 450 jaar. Vlaanderen bezit hierdoor een rijk orgelpatrimonium waarvan reeds een groot aantal instrumenten beschermd zijn – de eerste bescherming dateert van 1931, de meest recente van 2014.

De huidige problematiek van de herbestemming van kerken, verscherpt de aandacht voor de toekomst van het orgel. De orgelcultuur die zich niet alleen in kerkelijk verband maar ook als concertcultuur verder ontwikkelde, maakt dat vandaag het netwerk van organisten, orgelbouwers, orgelliefhebbers een sterke en omvangrijke erfgoedgemeenschap vormt.

Het onderwerp van de studie is meervoudig. In een eerste onderdeel richt de onderzoeksvraag zich op de bij decreet vastgelegde methodologie bij het beoordelen van de aanvragen tot bescherming van bouwkundig erfgoed. Is dit waarderingskader van erfgoedwaarden en criteria voldoende toepasbaar op het orgelpatrimonium in Vlaanderen? Zijn er binnen het huidig erkende patrimonium hiaten door de toepassing van het waarderingskader? Welke zijn de unieke instrumenten die in aanmerking komen om toegevoegd te worden aan het beschermd patrimonium? Een beschrijving van deze unieke orgels vormt het tweede onderdeel van het onderzoek. Een laatste onderdeel is de toetsing van het waarderingskader aan een aanvraag tot bescherming die momenteel loopt.

Het onderzoek dient opgeleverd te worden in augustus 2017.

Het Van Peteghem-orgel van Haringe (1778). ©Foto: www.orgelwest.be