In 2007 kocht de Vlaamse gemeenschap de collectie Ghysels: een uitzonderlijke collectie van dans- en kermisorgels. De wereld van de mechanische muziekinstrumenten en de cultuur van verzamelaars en liefhebbers die zich rond deze orgels gevormd heeft, is een fenomeen op zich. Binnen Vlaanderen, en vooral in de provincie Antwerpen, zijn een aantal verenigingen hierrond actief, onder wie MechaMusica.

De verzameling werd aangelegd door Jef Ghysels, geboren en getogen Schaarbekenaar. Het oudste instrument dateert uit 1895, het jongste uit 1976 (en genoemd naar de befaamde Brusiliatoren die de skyline van Schaarbeek domineert). De collectie is een staalkaart van meer dan honderd jaar mechanische instrumentale muziek. Bovendien hoort bij de collectie ook documentair materiaal en een reeks van orgelmuziekboeken met een uniek repertoire.
Sinds 2010 is de collectie ondergebracht in een geklimatiseerd depot in Kallo waar de instrumenten door gespecialiseerde vaklui worden gerestaureerd. In 2012 kreeg Resonant de onderzoeksopdracht voor deze uitzonderlijke collectie. Bjorn Isebaert, liefhebber van mechanische orgels, beschreef de instrumenten en deed onderzoek naar de herkomst ervan. In het najaar van 2013 besliste Vlaams minister van Cultuur Joke Schauvliege in samenspraak met de stad Antwerpen om de orgelcollectie een permanente bestemming te geven in het Museum Vleeshuis in Antwerpen. Dat zal gebeuren na de restauratie van dit gebouw. Het Vleeshuis draagt onder de titel Klank van de Stad zorg voor een historische collectie muziekinstrumenten. De collectie Ghysels en de historische band van mechanische orgels met Antwerpen sluiten hier naadloos bij aan.

Zaterdagklanken

In afwachting van de definitieve bestemming kan het publiek na al elke laatste zaterdag van de maand de orgelcollectie Ghysels (en één dansorgel van de stad Antwerpen) gaan bekijken en beluisteren in het depot in Kallo, de Zaterdagklanken. De bezoeker krijgt op deze rondleiding een chronologisch overzicht van wat er de afgelopen 125 jaar aan mechanische muziekinstrumenten is geproduceerd, van salon- en kermisinstrumenten tot de monumentale dansorgels. En men krijgt een mooi beeld van de danscultuur en het kermisvertier uit het begin van de 20ste eeuw. De collectie illustreert het technisch vakmanschap op gebied van orgelbouw dat in Vlaanderen, en vooral in Antwerpen, aanwezig was en is. Want ook vandaag zijn diverse orgelbouwers actief in de regio Antwerpen.

‘Zaterdagklanken’ wordt op vraag van de Vlaamse Gemeenschap, georganiseerd door de Stad Antwerpen, elke laatste zaterdag van de maand.
Rondleidingen zijn er om 14.00 en om 15.30 u., telkens maximum 15 personen. Vooraf inschrijven is verplicht via de website www.infocultuur.be of bij Info Cultuur, Wisselstraat 12 (hoek Grote Markt), 2000 Antwerpen, 03 338 95 85.
Prijs: 8 euro per persoon, 12 euro per persoon met cd.
Elke bezoeker ontvangt een folder met tekst en beeld.

[overgenomen uit nieuwsbrief van Resonant [Mariet Calcius], Vlaams muzikaal erfgoed [www.resonant.be]