Hoofdredacteur Luk Bastiaens opent het tweede nummer van 2014 opent met de op til zijnde restauratieplannen van het Schyven-orgel van de Antwerpse kathedraal. Het vierklaviersorgel uit 1891 met 90 registers is het grootste historische orgel in Vlaanderen. Het is het meesterwerk van de Brusselse orgelmaker Pierre Schyven (1827-1916) dat vrijwel gaaf is overgeleverd. Van neobarokke ingrepen zoals die in de loop van de 20e eeuw in vele romantische orgels werden toegepast, bleef het orgel gespaard. Ondanks de tijd waarin druk met nieuwe orgelbouw-technologieën werd geëxperimenteerd, is het Schyven-orgel op een traditionele wijze gebouwd met mechanische tracturen en sleepladen. Een belangrijke nieuwigheid in de 19de-eeuwse orgelbouw, de Barkermachine, werd ook in het Antwerpse orgel toegepast. Na ruim 120 jaar dienst is het orgel door algehele vervuiling, verzakking van pijpwerk, slijtage van het leder en asdragers, aan een algehele restauratie toe.

Dr. Jens Korndörfer (USA) wijdt een artikel aan het gregoriaans in Messiaens orgelwerken. Olivier Messiaen beklemtoonde het belang van het gregoriaans voor hemzelf en voor de westerse muziek in het algemeen zowel in de korte presentatievan het gregoriaans in de Technique de mon langage musical als in de uitgebreide behandeling ervan in het vierde deel van zijn monumentale Traité de rythme, de couleur, et d’ornithologie (pp. 5-80). In zijn composities kunnen we talrijke citaten en parafrases van het gregoriaans terugvinden; in zijn latere werken duidde hij het specifieke gezang zelfs in de partituur aan. Wanneer hem gevraagd werd om vogelzang te beschrijven, gebruikte hij ook dan vaak gregoriaanse neumen als vergelijkende referentie.

Stijn Hanssens brengt in een volgende bijdrage de orgelwerken van Raymond Schroyens (°1933) onder de aandacht. Zijn werkenlijst telt ca. 150 opusnummer. Het leeuwendeel in deze lijst wordt ingenomen door vocale werken. Zijn vijf composities voor orgel vormen kwantitatief een kleine minderheid: twee praeludia op bekende kerstliederen; Carmina Flori en Felselblumen voor kamerorgel en klavecimbel; Thinking of July 4th: een muzikaal fresco voor symfonisch orgel; a Wedding Canticle en Euangelion voor orgel, sopraan en trompet.

Op de bespreking van het Thedoor Smet-orgel uit 1849 in de Sint-Brigidakerk te Koersel kwamen enkele reacties binnen van o.m. orgeladviseur Dick Zweers en de auteurs Denis Roosen en Bart Wuilmus.

Op 13 april jl. overleed orgelmaker en -adviseur Gerard Pels in Antwerpen. De laatste jaren was hij vooral bezig met de voorbereiding van het restauratiedossier voor het Schyven-orgel van de O.L.V.-kathedraal te Antwerpen. Naast een biografie, publiceert Orgelkunst ook de toespraak die Peter Van de Velde, organist van de Antwerpse kathedraal, hield tijdens de uitvaartdienst.

© Jasper Leonhard

Luk Bastiaens besluit met een artikel over de mooie restauratie van het Van Peteghem-orgel in de Sint-Niklaaskerk te Aaigem (zie cover), uitgevoerd door orgelmaker Joris Potvlieghe. Het instrument bleef op twee gedeelde registers na, volledig intact en is van bijzondere historische waarde. Een boeiend, rijk en gediversifieerd klankbeeld uit de prille 19de-eeuw is hier opnieuw tot leven gebracht.

Verder zijn er de gebruikelijke items als 'nieuwe uitgaven', een uitgebreide zomerorgelconcertenagenda, een inhoudsoverzicht van internationale orgeltijdschriften.

Samen met het tweede nummer van deze 37e jaargang, publiceert Orgelkunst het integraal orgelwerk van de Gentse organist en componist Gabriël Verschraegen (1919-1981) in twee delen. Achttien composities, gevat in 158 bladzijden muziek van deze bijzondere Vlaamse 20ste-eeuwse orgelcomponist worden nu voor het eerst gepubliceerd in twee delen. Het eerste deel bevat de liedgebonden orgelmuziek; het tweede deel de vrije orgelwerken

.

Meer info is te vinden op www.orgelkunst.be