Geert Bourgeois, Vlaams minister-president en Vlaams minister van Onroerend Erfgoed, kent een premie toe van 693.000 euro aan Stad Halle voor de restauratie van het Stahlhutorgel in Halle.

ln de laatste fase van de restauratie van de basiliek in Halle wordt het orgel gerestaureerd. Hiervoor moet het volledig worden weggenomen, gerestaureerd en teruggeplaatst gelijklopend met de beëindiging van de bouwwerken in de kerk.

Daar waar initieel werd gedacht om het bouwheerschap hiertoe over te dragen aan de Kerkfabriek Sint-Martinus is nu na overleg met de diensten van Onroerend Erfgoed de mogelijkheid gerezen om dit nog mee te betrekken in de laatste restauratiefase van het interieur van de basiliek en zo onmiddellijk in aanmerking te komen voor subsidies.

Het orgel in de Sint-Martinusbasiliek van Halle is het eerste orgel met een elektrische tractuur in België. Het werd gebouwd door de Aachense orgelbouwer G. Stahlhuth en ingespeeld op l8 april 1887 door organist Alphonse Mailly. Het betreft het enige Stahlhuthorgel in Vlaanderen en werd oorspronkelijk geïnstalleerd in de ruimte boven de Onze-Lieve Vrouw bidkapel in de zuidbeuk van de basiliek (orgelkamer), echter zonder het huidige schilderij aan de westkant van deze kamer.

Stahlhuth plaatste verder een deel van het orgel in een kast die gebouwd werd door Lenertz, op de eerste kamer boven de zuidkant.

Al vanaf het begin van de twintigste eeuw klaagden organisten over het te gering doorklinken van het orgel in de hele kerk. Als gevolg van deze klachten werd orgelbouwer J. Anneessens erbij gehaald die een eerste ombouw realiseert door een verandering aan de dispositie. Dit gebeurde vermoedelijk nog voor de Eerste Wereldoorlog.

Een tweede, meer omvangrijke restauratie vond plaats in de jaren 1960, waarbij het orgel bleef staan maar werd uitgebreid. Dit gebeurde door orgelbouwer J. Stevens, onder advies van Flor Peeters.

In de jaren 1980-90 werd het orgel onderhouden respectievelijk door J. Stevens, later door J. Lombaerts en P. Vanhaecke (nieuwe blaasbalg en twee nieuwe ventilatoren), maar alle werkzaamheden beperkten zich tot het bespeelbaar houden van de bestaande toestand.

In 2010 tenslotte werd een groot gedeelte van het pedaalwerk gedemonteerd om de restauratie van de twee vensters op de torenkamer toe te laten. Daarna werd er slechts een klein gedeelte van het pedaalpijpwerk terug gemonteerd.

(info: editiepajot / foto © Felix Merckx)